JAMES BROWN FUNKAREN ARIMA BASATIA

ARIKETAK:

1) Lexikoa:

- beldurgarri
- debekatu
- ohitu
-
- pauso
-
- ederra
- barru
- garrasi

2) Berridazketa:

- James Brownen estiloa funk-musikarekin lotuta dago.
- Funk-musika, soul, jazz eta rhythm & blues musiken garapenaren ondorioz, musika sortzen da.
- Amak abandonatu eta hasieran aitak hartu zuen ardura haurra hezteaz.
- Taldekideak bere menpeko soldadu balitz bezala tratatzen zituen.
- Besteetan ez bezala, funk-musikan erritmoak nagusiak dira.
- Lapurtzen zuelako,  zortzi eta hamasei urte arteko kartzela zigorra ezarri zioten.
- Funk-musika garatu baino lehen, kantuek oso iraupen laburra zuten.
- James Brownek oso garbi zuenez gero, garaiko musikari onenak izan zituen lagun.ç

3) Zuzentasun gramatikala:

- Kolonizatzaileek 1718an sortu zuten New Orleans.
- 60 hamarkadan beltz izateko kontzientzia hartu zuten.
- XX. mendeak eman duen musika dantazagarriena da.
- 1933an jaio zen James Brown.

4) Esapideak:

Izena duenak izana du.

5) Zuzentasun gramatikala:

- EHUko ikasleek autobus zerbitzu berria izango dute.
- EITBek haurrentzako programazio berria eskainiko du.
- BBKk krisi ekonomikoari buruzko jardunaldi batzuk antolatu ditu.
- HABEk webgunea berritu du.

6) Esapideak:

- musika gutxi behar.

7) Zuzentasun gramatikala:

a. Ordura arte
b. Psikologoarenetik
c. Ikastetxeko
d. Zuzendaria

8) Ortografia:

- Musikari dagokionez, berriz, XX. mendeak eman duen musika dantzagarri eta hipnotikoenetakoa dela esango genuke.
- Soul musikan, adibidez, abeslariak ziren izarrak eta, abeslari hauekin zihoazen, musikariak laguntzaileak ziren ahotsari base musikala jartzen zioten, besterik gabe.
- Funk-musika, gehienak bezala, garapen baten ondorioa da.
- Era honetan duten trebezi osoa garatzeko aukera eramaten die: musikariei eta erritmoaren errepikapenak eraginda trance egoera bilatzen da.

9) Esapideak:

Epel egon.


TESTUA ANTOLATZEN:

1)

1. Gehienetan
2. Batik bat.
3. Badirudi
4. Adibidez
5. Laburbilduz
6. Beraz

2)

a. Hots
b. Gainera
c. Omen
d. Gero

3)

Ideiak indartu: aipatu bezala, dudarik gabe

Ziurtasun-eza adierazi: badirudi,  antza

Ziurtsauna adierazi: noski, ganiera

JAMES BROWN FUNKAREN ARIMA BASATIA

Ulermena lantzen:

1. Beldurgarria esan nahi du.

2. Garapen baten ondorioagatik sortzen dira.

3. James Brown zen Funk musikaren sortzailea. AEBtako New Orleans hirian bilatu behar ditugu,

4. New Orleanseko esklabo afrikarrei danborrak jotzen uzten zieten.

5. James Brownek beltza naiz eta arro nago leloa asmatu zuen.

6. Funkaren ezugarri nagusiena da erritmoa, besteak: Kantuen  iraupen laburra, kantuen indarraeta abar.

7.

Gaia: Funk musikaren jaiotza eta bere ezaugarriak: James Brownen bizitza.

Eskema:

- 1. Funkaren esanahia beldurgarria dena da.
- 2. Funk musika garapen baten ondorioa da.
  2.1 Bere aurrekariak AEBetan daude.

- 3. Bere hastapenak Afrikar esklaboen musikan aurkitzen dira.

-4. James Brownen bizitza ez zen erraza.
 4.1 Lehen pausoak gospel-musikan eman zituen.
 4.2 Arrakasta handia lortu zen beltz komunitatean.

-5. Funk-musika musiken garapenetik dator.
 5.1 Bere ezaugarriak.
 5.2 Emakumeen zeregina handitzen ari da.

OGIA EZ DOA ZARRETARA

Ulermena lantzen:

1) ...bere kontsumo-ohiturak azaltzen ditu.

2) Masustak, gaztainak, perretxikoak eta sagarrak lortu ditu. Masustak, gaztainak eta perretxikoak mendian aurkitzen ditu, baina sagarrak bere osabaren zuhaitzaz.

3) Jendea ez dela soberarekin kezkatu.

4) Lankide batek zakarrontzira botatzekotan zegoen ogia etxera eraman zuela.

5) AEBn jatetxeko mahaian jan gabekoak poltsan jaso eta etxea eramatea ohi dute.

Ariketak:

1._

- Zabarkeria  - Sagar arbola  - Baratxuri
- Zoroa         -                       - Zekena
- Postrea       - Janaldi            - Estutasun

2._

a. bekatu
b. poltsa
c. zopa
d. saihestu

3._

- Asago ibili.

- Erruz jan.

4._

-Lau janalditarako badaukat, lantegiko jangelan jaten ditudalako.
- Zuk hartu ezean, zakarrontzira doa.
- Nahiz eta oso gutxi izan, alferrikako ur eta gasolio tantak argindarrak eta beste saihestu ditugu.
- Norbaitek esan du AEBn ohi dute jatetxeko mahaian dagoena jaso eta etxera eramarea.

5._

- Kilo marrubi jan dut, gehiegi lorako.
- Gaur gerizpean bazkalduko dugu, bero handia egiten duelako.
- Sukaldariak bakailao uretan jarri du beratzen.
- Sukaldariak saldako haragia ondoko harategian erosi du.

6._

-Edadetuek badaukate zer erakutsirik.
- Arazoei kementsu aurre egin behar zaie.

7._
a. Sukaldariak arroza barazkiz josia prestatu du.
b. Estutasunen eraginez burua erabili behar zuten jateko.
c. Gaur egun zabarkeriaz kontsumitzen dugu.
d. Amonaren kontuak konturatu naiz. (ondo)

8._

a. mauka-mauka
b. zirti-zarta
c. zanga-zanga
d. kask-kask

NAFARROAKO UNIBERTSITATERA SARTZEKO HAUTAPROBA

a) Ulermen galderak:

1- Konbentu batean ikusten zen. Gaztediaren Etxeko areto aldapatsu batean.

2- Jatorrizko bertsioak desagertzen ari dira, areto txikiaren bezala.

3- Film arrakastatsuak jatorrizko bertsioak dira.

b) Gramatika galderak:

4.- aise: erraz
     areto: gela
     atzean: ostean
     jartzen: ipintzen
     denetan:

5.-
- genituen: ditugu
- zituen: ditu
- ahal genituela: ahal dituguela
- zegoela: dagoela
- zuten: dute

6.-
-Ikus genitzakeen.
-Adibide pare bat besterik jarri arren.
-Egunkarian karteldegia ikusten dudanean.
-

c) Idazlana

Arratsalde dibertigarria pasatzeko, era asko daude, baina film bat ikustea munduko gauzarik hoberena da. Mota asko daude, adibidez: erromantikoak, beldurgarriak, gerrazkoak eta abar, baina orain gailurtzen ari direnak banpirozkoak dira. Batzuen ustez film hauek ez dute ezertarako balio, baina besteok bikainak direla uste dugu.
Alde batetik, gero eta filme gehiago egiten ari dira magiaren munduari buruz; horregatik, batzuetan, errepikakorrak direla onartu behar dut. Nahiz eta haien argumentuak ez izan nahiko onak, une jostagarriak eman dizkigute; gainera, aktoreak, askotan, oso dotore eta galantak dira, "Crepusculo"ren bezalakoak.
Beste aldetik, komedia erromantikoak arrakasta handia dute, normalean, aktore famatuak jokatzen direlako filma hauetan. Alabaina, publiko asko daukatenez, bere baliabideak ez dira oso onak eta betiko tontakeriak eta txisteak kontatzen dute. Hau ikustea, zineman pelikula ikusten dudanean, ez da oso atsegina: une honetan zergatik bota dudan nire dirua neuri buruari galdetzen diot eta ez dut aurkitu  inolako erantzunik. Agian, eraginbera handia naiz eta laster ikusten dut film bat edozeinek gomendatu didanean. Ez dakit. Baina, gauza bat segurua da: bat edo bi, bai; baina ez dut ikusiko film txarra hiru aldiz.

AKUNPUNTURA BIZKARREKO MINAREN AURKA

a) Ulermena:

1. Akunpunturako orratzak eraginkorragoak direla bizkarreko minari aurre egiteko, betidanik erabili izan diren farmako konbentzionalak baino da ondorio nagusia.

2. Albo-ondorio eta kontraindikazio gutxi eta oso emaitza onak (tratamendu hau jaso zutenen ia erdiak oso hobekuntza nabari izan zuten).

3. Plazeboa botika faltsu bat da; hala ere, hartu duen pertsona benetako sendagai dela uste du eta hobekuntza nabaritu dute. Bai, baloratu behar da, akupuntura faltsua balitz, gaixoa benetako akupunturatzat hartu luke.

4. Ohiko akupunturan, orratzak puntu jakinetan jartzen dira eta puntu hauetan bizi-energia jartzen diote gaixoari.

b)

Gaia: Medikuntzako teknika alternatiboa: Akupunturaren ezaugarriak.

Laburpena:
Azken ikerketaren arabera, akupuntura oso baliotsu da bizkarreko minari aurre egiteko, eraginkorra delako eta kontraindikazio gutzi duelako. Halaber, beste tratamendu tradizionalak baino hobeago da, beste aukerak hautatu dutenak, ia erdia hobeto sentitu dira akupuntura probatu eta gero.
Batzuk dena iradokigarri dela uste dute, plazeboa;  baina besteek benetakoa dela penstatzen dute. Horregatik, une honetan, ezin dugu esan orratzak eraginkorrak direla ala ez.

c) Moldatu esaldiak:

- Ikerketaren ondorio nagusia da akupunturako orratzak eraginkorragoak direla bizkarreko minari aurren egiteko, betidanik erabili izan diren farmako konbetzionalak baino.
- Emaitzak hain bikainak izan dira , ez zen zientzialariak harritu diren.
- Ikertzaileek zalantzan jarri dute akupunturaren ekintza-mekanismoa, akupuntura "faltsua" jasotakoek ere emitza onak izan zituztelako.
- Ezin uka daitez ke orratzen eraginkortasuna bizkarreko mina kentzeko.

d) Idazlana:

Terapia konbentzionalak eta terapia alternatiboak

Egun horietan, medikuntza oso aurreratuta dago. Izan ere, teknika ugari sortzen ari direla, edozein gaixotasunari buru egiteko. Tratamenduak aldatzen ari dira denborarekin eta gero eta botika gehiago komertzializatu dira, horregatik, jakina da, terapiak ere bilakatzen ari dira. Batzuen ustez terapia konbentzionala alternatiboa baino hobeagoa da; hala ere, besteek terapia alternatiboa hobeto funtzionatzen dela pentsatzen dute.

Terapia konbentzionaletan erabiltzen diren baliabideak asko dira. Medikuntzan nahiko arlo daudenez, tratamenduak eta ebakuntza kirurgikoak berriak dira. Berriztapenak babestuta daude osasun-elkarteagatik, Estatuagatik, dohaintza pribatuagatik eta abar. Arrazoia? Medikuntza tradizionala delako: horiekin jendea ez zaio bere buruari arriskurrik ipintzen. Bere abantailak denok ezagutzen dugu: segurua da, ezaguna da, publikoa da... Baina, nork ezagutzen ditu bere aurkakoak? Batzuetan medikamenduak ez dira legezkoak eta, askotan,  ebakuntzek haiekin dute arrisku handia.
Beste aldetik, terapia alternatiboak dauzkagu. Ez dira oso ezagunak, baina modan daude, jende famatuak bakarrik joaten direlako bere mediku bereziarengana (terapia alternatiboak praktikatzen direna). Nire ustez jendeak medikuntza alternatiboa probatu duenean, zergatik egiten ari dira hori oso garbi jakin behar dute, tratamendu hauek ez dira joko bat: pertsona ugari benetako medikuntza hausnartzen dute.

Laburbilduz, ikerketaren arabera, medikuntza tradizionala seguruena da, baina tratamendu konbentzionala ez balitz funtzionatuko, medikuntza alternatiboa probatuko nuke.  

AUSPOA JAIO ZEN LEKUAN EHORTZIA

1. Lexikoa:

- bultzatu - ia-ia             - biltzarra
- erabat   - erne             -
- une      -  kontakizuna  - ehortzi

2. Esapideak:

Hankak arin ibili.

3. Lexikoa:

- Uzta
- Zirrara
- Hauspo
- Bitxi

4. Berridazketa:

- Gabonetako operretara baino lehen, eskaera bat egin nion.
- Zehaztu hal izango luke noiz izan zen ere egun bateko gorabeherrekin.
- Mutikoak ekarri zituen bertso-paperak hogeita bost bat izango ziran.
- Bertso-kontuan zerbait zekianik nunerebait bazala, jakin bezain laster, berari berehala eskututitza idatzi.
- Hasi nintzen biltzan..
- Nere gogoko bitxiak eskuratzen hasi nintzan, jasotzen nituenak zerbaintentzat hutsaren hurrengoak izan baziren ere.

5.Lexikoa:

- multzo
- apalategi
- merkatu
- harreman

6. Ortografia:

- Hala, Gabonetako oporretara joan aurretik, eskaera bat egin nion.
- Oporrak bukatu zirenean, ilundu eta gero, hantxe geuden zain mutil garraioa noiz etorriko.
- Hain zuzen, horrexegatik sortuko zaio zalantza, zer biltzen hasi: erdal herri-poesia ala euskal herri-poesia.
- Ondorengoa, zenbakitan laburbil genezake: 332 liburu Auspoa sailekoak, 310 okikoak eta 22 sail nagusikoak; eta beste 29 ale, Biblioteca de Narrativa popular sailekoak; guztira, beraz, 361.

7. Esapideak:

Ia-ia harrapatu du autobusa.

8. Zuzentasun gramatikala:

- Antonio kontatzen zuenpuska batean zalantzan egon zela.
- Bizkaian, Araban bezala egiten dira odolkiak.
- Etxean gutxi garenez, ogi gutxi erosten dugu.
- Ainara nire modukoa da, lotsatia eta isilia.

HIBERNAZIOA, DENBORA ETETEKO

1.LEXIKOA

- ordularia  - garuna           - zerikusi
- pauso      - aprobetxatu   - gako
- apaldu     - baieztatu        -

2.LEXIKOA

- taupada
- aorta
- hibernatzaile
- gelditu

3. ORTOGRAFIA

Zientzalariek, ordea, are gehiago luzatu nahiko lukete gorputzak lotan, hibernatzen, igarotzen duen denbora. Hartara, ebakuntzak egiteko denbora-tarte segurua handitu egingo litzateke. Gainera, hil ala biziko ebakuntza egiteko zain dagoen paziente batek ez luke hainbesteko presarik izango; une egokia iritsi arte itxarotea izango luke. Eta, urrunago joanda, astronautek distantzia oso luzeetan bidaiatzeko aukera izango lukete, organismoan kalterik jasan gabe.

4.LEXIKOA

- Istorio
- Ostu
- Aran
- Hoztu
- Historia
- Haran

5.BERRIDAZKETAK

- Zientzia-fikzioa irudituagatik, hori lortu nahian dabiltza hainbat ikertzaile, eta dagoeneko eman dituzte lehen pausoak.
- Antzeko eragina lortzea dago gorputza asko hoztuta.
- Garunari oxigeno gutxiegi iritsiz gero, neuronak hil egiten dira.
- Zirkuitua bonba zentrifugo baten antzekoa da, eta biriken funtzioa betetzen du, gas-trukea egiten duelako.
- Gero, ebakuntza bukatu eta gero, zirkuitu bera erabiltzen dute odola berotzeko eta tenperatura bere onera ekartzeko.
- Kasu horietan, sendagileak pertsonek hibernatu egin zutelakoan daude.
- ,Metabolismoa moteldu egiten den neurrian gorputza hotu ahala.
- Gorputza asko hoztu aurretik, nabarmen moteltzen da metabolismoa.

6.ZUZENTASUN GRAMATIKALA

- Aizu, lagun, nongoa zara zu?
- Ezagutzen zaitut, beraz, ez ezazu zeure burua zuritu eta esan egia.
- Ondo
- Azkenean neuk esan nion, gertatukoa, beste inor ez zen ausartu eta.

7.ESAPIDEA

- Hainbestean bizi.

8.ZUZENTASUN GRAMATIKALA

- baliatzen dute // babesteko